
چکیده
خروج امریکا از برجام و اتخاذ سیاست فشار حداکثری در چهارچوب تحریمهای یکجانبه چندبعدی سرآغاز فصل تازهای از بحران در روابط خارجی ایران محسوب میشود.این روند نهتنها بیش از هر زمان موجب تشدید تنشهای دوجانبه تهران-واشنگتن شده است بلکه بقای برجام را نیز به علت عدم کارکرد اولیه علیرغم تلاش دیگر طرفین با چالش جدی مواجه ساخته.
بهطوریکه جمهوری اسلامی با تاکتیک خروج تدریجی سعی دارد در قالب هشدارهای گامبهگام این پیام را به جامعه جهانی و خصوصاً قدرتهای بزرگ منعکس نماید که پایبندی ایران به برجام منوط به تحقق تعهدات دیگر طرفها است.از سوی دیگر کشورهای فرانسه و آلمان نیز با طراحی و اجرای مکانیسمهای مالی و تشویقی اروپایی همچون اینستکس کوشش میکنند بهصورت مستقل از ایالاتمتحده نقش کمسابقه و دشواری در حفظ برجام ایفا نمایند.لذا با ارزیابی رویکرد ایران،اروپا،چین و روسیه نسبت به برجام میتوان اینگونه استدلال کرد که طرفین نسبت به حفظ برجام مصر هستند.به عبارتی همه کشورهای عضو توافق هستهای بهجز آمریکا راهبرد حفظ برجام را در پیشگرفتهاند.اما با توجه به کارشکنیهای واشنگتن و تواناییهای محدود دیگر اعضا در مقابل تعهدات برجامی و سیاست خروج تدریجی ایران،آینده برجام در هالهای از ابهام قرار دارد.لذا این پرسش مطرح است که خروج کامل از برجام چه دستاوردی برای ایران به همراه دارد؟خروج کامل ایران تغییر راهبرد قدرتهای بزرگ از همکاری حداقلی تا تقابل حداکثری مبنی بر اعمال تحریمهای بینالمللی علیه تهران و بازگشت قطعنامههای شورای امنیت را به همراه خواهد داشت.با استفاده از مدل بازی با حاصل جمع صفر میتوان اینگونه استدلال کرد که ایران بازنده پایان برجام و برنده نهایی آمریکا خواهد بود.بهطوریکه اهداف اصلی دولت ترامپ در قالب دستاوردهای آمریکا از فرجام برجام شامل نابودی توافق هستهای، شکلگیری اجماع بینالمللی علیه تهران و همسوسازی قدرتهای بزرگ با سیاستهای واشنگتن محقق میگردد.